Τα κάψαλα και ο κλήδονας

Του Στρατή Ανδριώτη

 

Κάθε χρόνο στις 23 Ιουνίου, την παραμονή της εορτής του Γενεσίου του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, σε πολλά μέρη της χώρας μας, αναβιώνονται ως παλαιά έθιμα, τα κάψαλα καί την ίδια ή την επόμενη ημέρα «ανοίγεται» ο κλήδονας. Και οι δύο αυτές συνήθειες αποτελούν κατάλοιπα ειδωλολατρικών τελετών που γίνονταν στην αρχαιότητα και πήραν την μορφή εθίμου, διατηρούμενα διαχρονικά μέσα από παλιές παραδόσεις, που όμως όσοι συμμετέχουν σ’ αυτές δεν γνωρίζουν τι ακριβώς εκφράζεται με τα όσα γίνονται και ειδικά ότι η ουσία των όσων διεξάγονται δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον Χριστιανισμό...

 Τα κάψαλα ή αλλιώς οι πυροβασίες, είναι πράξη κατά την οποία ανάβονται φωτιές στις πλατείες, στους δρόμους ή και στις αυλές, και οι άνθρωποι πηδούν από πάνω τους τρεις φορές, κρατώντας με το ένα χέρι στο κεφάλι μια πέτρα και με το άλλο την βράκα τους για να μην καεί, δήθεν για να εξαγνισθούν ψυχή τε και σώματι, και να ξορκιστεί το κακό και οι αρρώστιες! Και αυτό γιατί η φωτιά είχε τα παλιά χρόνια καθαρτική ιδιότητα και οι άνθρωποι με την ομοιοπαθητική μαγεία την μεταχειρίζονταν και στη ζωή τους, νομίζοντας ότι θα απαλλαγούν από ό,τι κακό τους απειλούσε, χωρίς να γνωρίζουν ότι πίσω από όλα αυτά υπήρχαν δαιμονικές παρουσίες και θλιβερές επιρροές για την ζωή τους.

Ο κλήδονας είναι τρόπον τινά η συνέχιση τελετών που γινόντουσαν στα αρχαία χρόνια στα μαντεία, όπου εκεί «προφητεύονταν» δήθεν τα μελλούμενα και «αποκτιόταν» η δύναμη του ήλιου με μαντικές πρακτικές, ενώ σήμερα κατά την συνήθεια του κλήδονα λέγονται διάφορες λέξεις, στιχάκια, λόγια και φράσεις, ακόμα και αδιάντροπου ερωτικού και σατιρικού περιεχομένου, χάριν της νομιζόμενης ψυχαγωγίας! Επίσης, οι κοπέλες πίνουν το αμίλητο νερό, δηλ. κρατούν το νερό μέσα στο στόμα τους, μέχρι να μάθουν το όνομα του άνδρα που θα παντρευτούν, ή φτιάχνουν πίτες για να αποκαλυφθεί στον ύπνο τους το παλικάρι που θα πάρουν.

Τα έθιμα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την εορτή του Τιμίου Προδρόμου, απλά συνέπεσε αυτή η ημέρα με την κίνηση του ηλίου και της αλλαγής του χειμερινού με το θερινό ηλιοτρόπιο, που εξαιτίας της προσφοράς του στη γη ανάβονταν τα παλιά χρόνια φωτιές για να αναπαραστήσουν τον ήλιο στη γη, καθώς και τις ευεργεσίες του στους ανθρώπους.

Θα ήταν πρέπον, να κατανοηθεί ότι για κάθε κακό που συμβαίνει στη ζωή των ανθρώπων και του κόσμου ευθύνεται αποκλειστικά η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Αληθινό Θεό και οι συνήθειες αυτές των καψάλων και του κλήδονα, εν μέσω της νηστείας των Αγίων Αποστόλων, δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα και είναι εκ του πονηρού. Αντιθέτως υπάρχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία η εξομολόγηση και η Θεία Κοινωνία που καθαρίζουν και ζωοποιούν κάθε άνθρωπο.

Πηγή : http://stratisandriotis.blogspot.com/2010/06/blog-post_23.html